Miejsca Pamięci II Wojny Światowej w Gminie Bystra-Sidzina

Wróbel Józef - syn Stanisława i Wiktorii Knapczyk, ur. 09 listopada 1888 r. w Bystrej nr domu 45. Został postrzelony niedaleko od domu na roli Wiertelowej Dolnej w dniu 2 września 1939 roku, podczas obserwowania przejazdu kolumny wojsk niemieckich z Jordanowa do Makowa Podhalańskiego. Zmarł 3 września 1939 r. i został pochowany na cmentarzu w Jordanowie. Była to pierwsza ofiara wojny w Bystrej.

Grzęsło Paweł - ur. 19 stycznia 1925 roku w Polance Wielkiej, partyzant. Przybył do Bystrej wraz z drugim partyzantem prawdopodobnie 29 czerwca 1944 r. Ukrywali się w szopie na opał przy tartaku Wojciecha Kojsa na roli Talapkowej Górnej. Na skutek donosu złożonego na posterunek Grenschutzu w Sidzinie został zastrzelony 30 czerwca 1944 r. podczas ucieczki z kryjówki w kierunku Łysej Góry. Spoczywa na cmentarzu w Jordanowie.

Matyasik Jan - syn Stefana i Salomei Zborowskiej, ur. 14 czerwca 1928 r. w Lanckoronie, zamieszkały na Polanie Matyasikowej w Bystrej nr domu 199. Został rozstrzelany na polanie przez hitlerowców 14 października 1944 r. wraz z Józefem Pyrtkiem za to, że rzekomo ostrzegli partyzantów stacjonujących na Polanie Malinowej. Obydwaj zostali pochowani na miejscu przez Stefana Matyasika a następnie ekshumowany i pochowany na cmentarzu w Sidzinie Po wojnie nadano mu stopień wojskowy sierżant AK i wliczono w szeregi Oddziału Partyzanckiego „Harnaś” o pseudonimie Jasiek.

Pyrtek Józef - syn Wawrzyńca i Stefanii Kaczmarczyk, ur. 13 marca 1931 r. w Bystrej nr d. 195. Jako niespełna 13 -letni chłopiec został rozstrzelany na Polanie Matyasikowej w Bystrej przez hitlerowców 14 października 1944 r. wraz z Janem Matyasikiem. Obydwaj zostali pochowani na miejscu przez Stefana Matyasika a następni ekshumowany i pochowany na cmentarzu w Jordanowie. Po latach prochy przeniesiono na cmentarz w Bystrej.

Wielewicki Józef - partyzant o pseudonimie „Miko”, podczas podpalenia przez Niemców domu Kołodziejczyków na roli Brykowej w dniu 6 grudnia 1944 roku, został zraniony i spalony w domu. Spoczywa we wspólnej mogile partyzanckiej na cmentarzu w Jordanowie.

Kojs Wojciech - syn Jana i Wiktorii Kozina, ur. 27 kwietnia 1889 r. w Bystrej nr domu 156. Ożenił się 17 lutego 1914 r. z Zofią Anielą Wójtowicz. Był przedsiębiorcą, właścicielem tartaku i współwłaścicielem wraz z Sobinkiem młyna na roli Talapkowej Górnej. Został zastrzelony przez Niemców 25 stycznia 1945 r. koło tartaku podczas niespodziewanego natknięcia się na uciekających żołnierzy niemieckich, po nieudanej akcji partyzanckiej na roli Makówka w Sidzinie. Został pochowany na cmentarzu w Sidzinie 28 stycznia.

Kojs Władysław - syn Wojciecha i Zofii Wojtowicz, ur. 15 października 1915 r. w Bystrej nr d. 156. Z wykształcenia był nauczycielem, z zawodu przemysłowcem. Ożenił się 31 stycznia 1942 r. z Anną Tomczak, córką Józefa i Weroniki Tomaszewskiej, ur. 6 lipca 1919 r. w Poznaniu, przesiedloną w czasie wojny do Bystrej. Zginął wraz z ojcem 25 stycznia 1945 r. zastrzelony przez Niemców koło tartaku po nieudanej akcji partyzanckiej i został pochowany na cmentarzu w Sidzinie.

Pietrasik Bronisława - córka Jana Hopciasia i Wiktorii z domu Morawka, ur. 7 października 1899 r. w Bystrej nr d. 78. W dniu 7 sierpnia 1918 r. zawarła związek małżeński z Franciszkiem Pietrasikiem. Została postrzelona 26 stycznia 1945 r. podczas przejazdu plutonu egzekucyjnego na pacyfikację Sidziny po nieudanej akcji i spaliła się we własnym domu podpalonym przez okupanta. Spoczywa na cmentarzu w Bystrej Podh.

Pietrasik Franciszek Jan - syn Józefa i Marianny Czubin, ur. 13 lutego 1889 r. w Bystrej nr domu 72. Ożenił się 7 sierpnia 1918 r. z Bronisławą Hopciaś, córką Jana i Wiktorii Morawka, ur. 7 października 1899 r. w Bystrej nr domu 82. Zastrzelony został wraz z żoną w dniu 26 stycznia 1945 roku podczas przejazdu plutonu egzekucyjnego na pacyfikację po nieudanej akcji partyzanckiej w Sidzinie. Spoczywa na cmentarzu w Bystrej Podh..

Kulka Stefan - syn Jana i Wiktorii Zygmunt, ur. 30 kwietnia 1903 r. w Bystrej nr d. 7. Ożenił się w Sidzinie 11 lutego 1931 r. z Rozalią Czarny, córką Józefa i Marianny Papaj, ur. 7 kwietnia 1911 r. w Sidzinie. Był robotnikiem leśnym. Został zastrzelony, wraz z przesiedlonym Grzegorzem Kurnatowskim, przez Niemców 26 stycznia 1945 r. na podwórku własnego domu po nieudanej akcji partyzanckiej w Sidzinie. Po tygodniu został pochowany na cmentarzu w Jordanowie. Obecnie spoczywa na cmentarzu w Bystrej. Pozostawił żonę i 7 dzieci - najstarsza niepełnosprawna Maria miała 14 lat, Zofia – 12, Helena – 9, Stanisław - 7, Janina - 5, Władysława – 3, Czesława – 2. Jego żona Rozalia zmarła 1 stycznia 2001 r.

Kurnatowski Grzegorz Mścisław - urodził się 5 października 1888 r. w Moskwie. Pochodził z rodu szlacheckiego herbu „Łodzia”. Ojciec Lucjan, matka Eugenia Graffe. 7 września 1919 roku w Tiflisie na Kaukazie zawarł związek małżeński z Małgorzatą Abowiane. Oficer Wojska Polskiego, mieszkał w Łodzi. Brał udział w powstaniu warszawskim, po upadku którego na początku stycznia 1945 r. przybył do Bystrej Podhalańskiej i został zakwaterowany w domu nr 290 wraz z żoną i około 6/7 letnią córką do której rodzice mówili pieszczotliwie Kicia. 26 stycznia 1945 roku został rozstrzelany przez Niemców na łące nad Bystrzanką nieopodal domu Kulki. Pogrzeb odbył się 29 stycznia 1945 roku w Sidzinie. Na podstawie polecenia Starosty Myślenickiego dra W. Szumskiego w dniu 13 kwietnia 1946 roku przeprowadzono ekshumację. Spoczywa w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Stare Powązki w Warszawie.

Hodana Marianna - córka Bronisława i Stefanii Marfiak, ur. 1 stycznia 1932 r. w Bystrej Podhalańskiej nr d. 96. Wyszła za mąż 7 stycznia 1978 r. za Władysława Kota z Bronowic Małych. W dniu 6 stycznia 1945 r. została postrzelona w obie nogi przez Ukrainca -Własowca zdążającego na pacyfikację, po nieudanej akcji partyzanckiej w Sidzinie. Zmarła w Bystrej 2 maja 2011

Helena Kaczmarczyk z d. Gałuszka ur. 8 lipca 1901 roku w Stryszawie - żona Józefa. zamieszkała na Zagrodach Kaczmarczykowych (d nr 4). 5 lutego 1945 r. zginęła od przyniesionego do domu przez syna granatu, Pogrzeb odbył się 7 lutego na cmentarzu w Osielcu

Zenon Hrywny - syn Bazylego (kierownika szkoły) i Marii Kszczot, urodzony w Mikułowicach 23 marca 1928 r. Ofiara samosądu i wojennych porachunków. 4 stycznia 1945 r. został wyciągnięty z domu przez znajomych mu „partyzantów z Bystrej” i ślad po nim zaginął. Pod koniec marca 1945 roku zostały znalezione jego zwłoki w lesie pomiędzy Bystrą i Toporzyskiem. Pogrzeb odbył się w 25 marca 1945 roku. Obecnie spoczywa na cmentarzu w Bystrej Podhalańskiej.ze swą rodzoną matką i ojcem

Drab Jan - syn Jana i Marianny Szpak, ur. 20 lipca 1864 r. w Sidzinie nr d. 514. Był pierwszą ofiarą wojny w Sidzinie i w gminie, został zastrzelony w Sidzinie na pastwisku na Roli Papajowej przez żołnierzy Wermachtu w dniu 2 września 1939 r. Pochowany został na miejscowym cmentarzu 5 września.

Binkuś Andrzej - syn Józefa i Zofii Socha, ur. 6 kwietnia 1896 r. w Sidzinie nr d. 415. Został zastrzelony w dniu 2 września 1939 r. na roli Lipowej w Sidzinie przez żołnierzy Wermachtu kiedy nie zareagował na wezwanie „halt”, ponieważ był głuchoniemy. Pochowany został na miejscowym cmentarzu. Był drugą ofiarą wojny

Czarny Rudolf (wulgo „Błazek”) - syn Jana i Karoliny Tatarczyk, ur. 24 lutego 1908 r. w Clevelend w Ameryce, zamieszkały w Sidzinie nr d. 545. Ożenił się 25 lipca 1934 r. z Józefą Pasternak, c. Marcina i Franciszki Traczyk, ur. 16 kwietnia 1913 r. nr d. 80 (Rola Pasternakowa). Były żołnierz KOP, został zastrzelony 26 lutego 1944 r. na Małej Sidzince na granicy GG ze Słowacją przez żołnierzy Wehrmachtu z nieustalonych powodów (prawdopodobnie wracał z przemytu). Zwłoki pochowano na miejscowym cmentarzu 29 lutego. Pozostawił żonę i trójkę dzieci: Józefa (ur. 4 sierpnia 1935 r.) Mariannę (ur. 28 października 1937 r.) i Janinę (ur. 16 lipca 1941 r.)

Pasternak Józef - syn Ignacego i Marianny Maj, urodzony 10 sierpnia 1924 r. w Sidzinie nr d. 388 (Rola Kotówka). Rano 29 czerwca 1944 r. został znaleziony w owsie na roli Drabowej z postrzeloną nogą. Zmarł z powodu upływu krwi. Postrzelony przez żołnierzy Wehrmachtu z nie ustalonych powodów, być może przy przekraczaniu granicy słowackiej. Zwłoki pochowano na miejscowym cmentarzu.

Riedel Anna - córka Mikołaja Dryżak i Marii Czepak, ur. 8 września 1910 r. w Rykowie, pow. Złoczów, woj. Lwowskie (greko-katoliczka) – żona Karola Riedla. Mieszkali w Sidzinie nr d. 366 i tu zawarli związek małżeński 18 września 1934 r. Podczas pacyfikacji pasma Babiogórskiego po pacyfikacji Malinów została schwytana na drodze na Bińkówce wraz z córką w dniu 16 października 1944 r. i rozstrzelana nad potokiem Kamycko koło budynku Grenschutzu i tam pogrzebana. W dniu 26 lutego 1948 r. jej ciało zostało ekshumowane i w niedzielę 29 lutego 1948 r. pochowane na cmentarzu w Sidzinie obok męża

Wieczorek Stanisław - syn Stanisława i Marianny Szpak, ur. 2 maja 1917 r. w Sidzinie nr d. 104 na Roli Tempkowej. Był członkiem AK o pseudonimie „Kwintus” i dowódcą plutonu, oddziału partyzanckiego Chełm. Zastrzelony został przypadkowo 28 listopada 1944 r. przez żandarma ścigającego z nieustalonych powodów mężczyznę (Antoniego Pasternaka). Przebywał wówczas we młynie na potokiem Sidzinka, gdzie naprawiał turbinę prądotwórczą Gdy majstrował przy prądnicy przypadkowo przez deski wleciała kula, która trafiła go w głowę powodując śmierć Zwłoki pochowano na miejscowym cmentarzu.

Riedel Karol - syn Marcina i Waleski Olesz, ur. 17 czerwca 1911 r. w Katowicach-Brynowie – mąż Anny Riedel. Przed wojną kilkakrotnie popadł w konflikt z prawem, przez co był ukarany przez policje. 6 lutego 1937 roku za znieważenie władzy, później wraz z żoną za nieprawny wyrób i handel zapalniczkami, za nielegalne posiadanie części broni oraz bezprawne wykorzystywanie zawodu. Mieszkał w Sidzinie nr d. 366 i tu 18 września 1934 r. zawarł związek małżeński z Anną Dryżak ur. 8 września 1910 r. w Rykowie pow. Złoczów, (wyzn. greko- kat.). Był volksdeutschem i podczas wojny w domu Żyda Krűgera prowadził sklep i bar dla Niemców. Następnie został partyzantem oddziału AK „Chełm” o pseudonimie „Felek”. W czasie akcji odwetowej za napad na niemiecki samochód wojskowy dokonany 25 stycznia 1945 r. w Sidzinie na Mokówce, został wyprowadzony na drogę z domu wójta J. Budy w Sidzinie na Roli Kluskowej i zastrzelony w dniu 26 stycznia 1945 r. przez Ukraińca-Własowca. Jego zwłoki zostały pochowane 29 stycznia na miejscowym cmentarzu

Oskarbska Jadwiga - emerytowana nauczycielka córka Michała (byłego dyrektora szkoły) i Emilii Buczyńskiej, ur. 16 stycznia 1880 r. w Hermanowej koło Rzeszowa, zamieszkała w Sidzinie od 1934 r. w domu Jana Ciapały nr d. 396 na roli Górny Goryl. W dniu 25 stycznia 1945 r. została śmiertelnie postrzelona w domu podczas wsi Sidzina przez SS Galizien. Zmarła 29 stycznia 1945 r. i została pochowana na miejscowym cmentarzu.

Bąk Józef - syn Józefa i Zofii Janeczek, ur. 18 marca 1928 r. w Sidzinie nr d. 177 (Rola Pasternakowa). Zginął od granatu w domu Franciszka Szpaka („Gierata”) 2 lutego 1945 r., w Święto Matki Bożej Gromnicznej. Zginął wówczas również Stanisław Szpak a 7 osób odniosło ciężkie rany.

Szpak Stanisław - syn Franciszka i Anieli Lipka („Gierat”), ur. 16 maja 1933 r. w Sidzinie nr d. 14, zginął rozerwany granatem we własnym domu 2 lutego 1945 r. Zginął wówczas również Józef Bąk a rannych zostało jeszcze 7 osób.

Zając Julian - syn Stanisława i Bronisławy Lipa, ur. 2 czerwca 1934 r. w Sidzinie nr d. 522. W księdze rodzin jest notatka, że został zabity przez granat przy zabawie.

Powalacz Stanisław - syn Jana i Rozalii Kulka, ur. 22 grudnia 1888 r. w Sidzinie nr d. 382. Ożenił się 6 lutego 1912 r. z Wiktorią Staszczak, c. Michała i Anny Malik, ur. 23 stycznia 1891 r. w Sidzinie nr d. 500. Ofiara samosądu i porachunków wojennych. Został zabity za rzekomą współpracę z okupantem ośmioma strzałami przy własnym domu wieczorem 20 stycznia 1945 r. przez partyzantów. W czasie wojny był sołtysem.